Nelson Mandela, Güney Afrikalı Anti Apartheid (ayrımcılık karşıtı) bir aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti devletinin ilk siyahi devlet başkanıdır. Nelson Mandela, siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalisttir. Mandela Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990’dan 1999’a kadar parti başkanlığı yapmıştır. Nelson Mandela, Transkei’de Umtata yakınlarındaki Mvezo köyünde, Xhosa (Kosa) dilini konuşan Thembu (Tembu) kabilesinde 18 Temmuz 1918 tarihinde doğdu. Babası Gadla Henry Mandela Thembu kabilesinin kabile şefiydi ve toplam dört karısı vardı. Mandela’nın babasının dokuz kızı, dört erkek çocuğu vardı. Mandela’nın annesi, babasının üçüncü karısı Nosekeni Fanny idi. Mandela, ilkokul öğretmeni İngiliz Amiral Horatio Nelson’dan, “Nelson” adını aldı. 9 yaşındayken Mandela’nın babası tüberkülozdan vefat etti. 16 yaşında, Clarkebury Boarding Institute’a giren Nelson Mandela, bu okulda, Batı kültürü alanında, normalde 3 yıllık olan programı, 2 yılda bitirmeyi başardı. Mandela 1937 yılında, 19 yaşındayken Healdtown’a yerleşerek Fort Beaufort College’ta eğitimine devam etti. Bu okulda atletizm ve boksla ilgilenen Mandela daha sonra uzun yıllar meslektaşı ve dostu olacak Oliver Tambu ile tanışacağı ve işletme yönetimi eğitimine başlayacağı Fort Hare Üniversitesi’ne girdi. Mandela burada okurken siyasi olaylara karıştı. Öğrenci Temsil Konseyi ve polis arasındaki olaylara karışmak ve organize etmek gerekçesiyle okuldan uzaklaştırıldı.
1942 yılında Witwaterstrand Üniversitesi’nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlık yapmaya başladı. Güney Afrka Devletinin ilk siyah avukatı ünvanını aldı. Johannesburg’da yaşarken sömürgecilik karşıtı hareketi benimsedi ve ANC’ye katılarak 1948 yılında kongrenin Gençlik Birliği’ne sekreter ve 1950’de başkan olarak seçildi. Böylece siyahi hareketin önderlerinden birisi oldu. 1956 yılından 1961 yılına kadar süren İhanet Duruşmalarından dolayı tutuklandı. Nelson Mandela, 1961 yılında sonradan devlet hedeflerine saldıracak olan militan Umkhonto we Sizwe (MK) örgütünü kurdu. Nelson Mandela, Ocak 1962tarihinde kendisine destek aramak için yurt dışına çıktı ve İngiltere ile Afrika ülkelerini dolaştı. Afrika ülkelerinden ve sosyalist ülkelerden silah ve para yardımı temin etti. Ülkeye döndüğü zaman, arkadaşlarıyla birlikte izinsiz yurt dışına çıkmak, halkı kışkırtmak, sabotajlar ve suikastlar düzenlemek iddialarıyla mahkemede yargılandı. Nelson Mandela, halkın tamamının temsil edilmediği, sadece beyazların temsil edildiği bir parlamentonun çıkardığı kanunlara uymak zorunda olmadığını savundu. 1962 yılında Beyaz Yönetim tarafından önce 5 yıl hapis cezasına, 14 Haziran 1964 tarihinde ise Güney Afrika Hükümeti’ni devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Bu olaydan sonra ırk ayrımına karşı mücadele eden Afrikalı siyahların simge ve sembolü oldu. Dünyanın en ünlü mahkumu olarak anılan Nelson Mandela Güney Afrika, Robben Island’da 27 yıl hapiste kaldıktan sonra 1980’li yıllarda, ırkçılığa karşı mücadelenin bütün dünyada yoğunlaşması üzerine adı tekrar gündeme gelen Nelson Mandela, 2 Şubat 1990 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı Frederik W. De Klerk’in, Afrika Ulusal Kongresi’ne konan 30 yıllık siyaset yasağını kaldırması ve af ilan etmesiyle 11 Şubat 1990’da Cape Town’daki cezaevinden çıkartıldı. Nelson Mandela, 27 yıl sonra özgürlüğüne kavuştu. Serbest bırakıldığı zaman 71 yaşındaydı. 1990 yılında hapisten çıkınca Demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalışmış olan Nelson Mandela bunu başarmıştır.
Bugün Mandela, Afrika’da bir özgürlük savaşçısı olarak kabul edilmektedir. Nelson Mandela, 40 yıl içinde 100’den fazla ödül almıştır. 10 Mayıs 1994’te Güney Afrika’nın ilk siyah devlet başkanı seçildi. Güney Afrika’da, kendi kabilesindeki büyüklerin kendisine taktıkları Madiba lakabıyla tanınır. Nelson Mandela, 2008 yılında ABD’nin terörist listesinden çıkarıldı. 8 Haziran 2013 gününde hastaneye kaldırılan Mandela, 5 Aralık 2013’te hayatını kaybetmiştir.